1.Scratch

Als het gaat om te leren typen, dan heb je leuke websites die jonge ninja's daarbij helpen, zoals TypeTopia.

Wat is Scratch?

Scratch helpt jonge mensen leren creatief te denken, systematisch te redeneren en samen te werken.

Scratch is een project van de Lifelong Kindergarten Group van het MIT Media Lab. Dus van een van de beste universiteiten in (de Verenigde Staten van) Amerika. Het startte in 2007.

Met Scratch kun je je eigen interactieve verhalen, spellen en animaties programmeren en je creaties delen met andere in de online gemeenschap.

Moet ik betalen voor Scratch? 

Nee. Het is gratis.

Waar vind ik Scratch?

Je kan in Scratch programmeren online op https://scratch.mit.edu.

Hoe maak ik een account aan?

Je gaat naar de website https://scratch.mit.edu en kiest daar voor "word scratcher". Je moet dan in een drietal stappen enkele basisgegevens ingeven (fictieve naam, wachtwoord, geslacht,  leeftijd, land, emailadres) en je kan van start.

We hebben er een kort filmpje van gemaakt:

Kan ik ook Scratch ook oefenen als ik niet online ben?

Ja. Je kan een versie van Scratch downloaden in de download-sectie van de website https://scratch.mit.edu.

Een voordeel van een offline versie is dat je niet met het internet verbonden moet zijn om verder te kunnen werken aan je project. Een nadeel van offline werken is dat als je je bestandje niet bijhebt (op je computer of op een stick bijvoorbeeld) dat je er niet verder aan kan werken. 

Ik kan nog niet lezen, kan ik dan met Scratch werken?

Je moet toch wel een beetje kunnen lezen om goed met Scratch overweg te kunnen. Natuurlijk kunnen mama of papa helpen, maar het is gewoon makkelijker als je zelf al de meeste dingen kan lezen. 

Als je nog niet kan lezen en toch al wat wil oefenen, dan kan je misschien even kijken naar Scratch Junior. Dat is een versie van Scratch die in 2014 is gebouwd en door heel veel mensen is gesponsord (via een kickstarter-crowdfunding). Je kan die download als app uit de AppStore (voor apple) of uit GooglePlay (voor Android).

Kan ik met Scratch aan de slag op de iPad?

Neen, Scratch - behalve Scratch Junior, die minder functionaliteiten heeft - is niet beschikbaar op iPad. Er is wel een gelijkaardige app die wel op de iPad beschikbaar is, die heet Snap.

Hoe begin ik eraan? 

Je kan op verschillende manieren om met Scratch te beginnen. 

• Je kan stap voor stap de verschillende mogelijkheden ontdekken, bijvoorbeeld  

  • door als beginner de beginnershandleiding even te lezen

  • door de tips op de Scratch website te doorlopen: https://scratch.mit.edu/tips 

  • door videootjes te kijken (zie verder)

  • door de (nederlandstalige) wiki van Scratch bladeren

    • door op leer-scratch te gaan rondneuzen (in 2018 gemaakt door studenten van de universiteit Hasselt)

    • door een online cursus te volgen (zie verder)

  • door een boek te lezen (zie verder)

• Je kan kleine (voorbeeld)projectjes zoeken en ontdekken op de website https://scratch.mit.edu/explore/projects/all (of door de starterprojecten te downloaden) en die proberen na te maken. Je mag er natuurlijk ook je eigen versie van maken. Als je vastzit kan je dan even in de code kijken (met de knop "bekijk van binnen") hoe de ander het gedaan heeft.

• Je kan jezelf een doel stellen (bijv. een kerstboodschap maken, een spelletje met je favoriete held in maken,...) waarvan je denkt "dat lijkt me cool" (maar misschien ook moeilijk. En dan moet je zelf het probleem opdelen in kleine(re) probleempjes. Die kleine probleempjes moet je dan proberen op te oplossen en zo naar je doel toe bouwen.

Zijn er boeken waarin ik stap voor stap kan leren?

Ja.  

Hieronder geven we een aantal voorbeelden van boeken die wij al gelezen hebben. 

Let wel: begin 2019 werd versie 3 van Scratch gelanceerd en boeken van voor 2019 zijn dus nog gebaseerd op versie 2. Dat is niet erg, want de basis bleef hetzelfde, maar het kan zijn dat een programmeerblok op een andere plaats staat of er een beetje anders uitziet. Het voordeel daarvan is dan weer, je moet bij de pinken zijn om te zien of er iets veranderd is of niet. Lang leve de grijze hersencellen !

• • Een inleiding tot programmeren met Scratch (oorspronkelijk in het Engels) van de  mensen achter Scratched (een initiatief van Harvard), vertaald in het Nederlands door o.a.

    • Kevin Vermassen (als webpagina beschikbaar)

    • Cobie van de Ven van het digilab (als pdf beschikbaar); die ook een werkboek hierbij heeft gemaakt 

In de jeugdbibliotheek van Kortrijk hebben ze er ook enkele. Ze staan sinds november 2022 terug in de jeugdbibliotheek (in de "kelder" van de centrale bibliotheek) bij de sectie "Info".

Dit zijn enkele van die boeken:

Uiteraard koopt de jeugdbibliotheek regelmatig nieuwe boeken, dus kan je de bibliothecaris altijd vragen welke andere boeken ze over programmeren hebben.

Heb je geen toegang tot de bibliotheek van Kortrijk, kijk dan even in de bibliotheek van jouw stad of gemeente, of vraag het aan je bibliothecaris. Ze zullen je zeker helpen om een goed boek te vinden.

Kan je lessen volgen in Scratch? 

Ja, maar wel niet bij Coderdojo. 

Op EdX kan iedere jongere en iedere ouder of leerkracht (in het Nederlands en als ze willen in het Engels) een eenvoudige cursus volgen van de Universiteit van Delft. Beide zijn gratis. De volwassen kan kiezen om de cursus enkel te "auditeren" en kan hem zo gratis volgen zonder te betalen maar ook zonder certificaat. In de zomer van 2022 werd aangekondigd dat de UDelft deze cursussen van EdX af zou halen, maar een deel ervan zou beschikbaar stellen op haar eigen website: https://ocw.tudelft.nl/courses/scratch-programming-teachers/. 

We hebben de opdrachtjes uit de cursussen gedaan en in een studio geplaatst: een voor de opdrachten voor kinderen (https://scratch.mit.edu/studios/26741819) en een voor de opdrachten voor leerkrachten (https://scratch.mit.edu/studios/26791218).

Een goeie, vrij begeleide "cursus" (in het Engels weliswaar) is op coursera Code Yourself: https://www.coursera.org/learn/intro-programming/home/welcome. We hebben die zelf gevolgd en heb de meeste projecten die ze daar doen (1) verzameld in een studio https://scratch.mit.edu/studios/26728590/ en (2) verder uitgewerkt in eigen stijl (waarvan enkele in de studio van de dojo van mei 2020 steken: https://scratch.mit.edu/studios/26725713/)

Zijn er video's waar ik over Scratch kan leren?

Ja, er zijn best wel wat video's om over Scratch te leren, maar vele zijn in het Engels. 

We hebben er ook een aantal in het Nederlands gevonden:

• • een introductie van coderdojo en scratch door coderdojo België

  • kanalen

    • MEESterlijk (door een jonge coder zelf)

  • collecties van video's

    • de afspeellijst "leren programmeren met scratch" van Coderdojo Lier

    • de afspeellijst "programmeren" van Harald Van Brederode

    • de afspeellijsten van Code Teacher:

    • Scratch basics + advanced

    • ScratchX

    • Scratch extra

    • de afspeellijst "leren programmeren met scratch" van ComputerAvonturen

    • de afspeellijst "Scratch - zelf games maken" van GamerPapa

    • de afspeellijst "scratch leren - learning" van teach somebody else (jammer genoeg geen geluid of mondelinge uitleg bij de video's)

Voor mama of papa kunnen de volgende in het Engels interessant zijn:

• • kanalen

    • MIT Scratch Team (de uitvinders, dus)

  • Scratch tutorials

  • Learn Learn Scratch Tutorials

  • Code Kids

    • Scratch Programming Tutorial (Engels met een Indisch accent)

  • collecties van video's

    • de afspeellijsten van Al Sweigart (ja, die van het boek)

    • Scratch block in 60 seconds

    • Scratch programming

    • Scratch game programming for young adults

    • de afspeellijst "scratch" van Kevin Briggs

    • de afspeellijst "scratch tutorials" van Flipped Classroom Tutorials

    • de afspeellijst "scratch tutorials" van McGuy

    • de afspeellijsten van ICT Consultants:

    • coding challenges 2015-16

    • primary coding classrooms: challenges 2016-17

    • junior and intermediate coding classrooms: challenges 2016-17

    • intermediate coding classrooms: challenges: 2016-17

Welke opdrachtjes kan ik doen?

Je hoeft geen opdrachtjes te doen. Maar we kunnen je wel helpen om iets cool te zoeken dat niet te moeilijk is, maar toch een uitdaging. Dat gaan we ook samen brengen in een afzonderlijke pagina (hier). 

Wat als ik Scratch al onder de knie heb?

Met Scratch (en ScratchJr) leer je vooral een aantal basisprincipes rond hoe je moet denken om te programmeren. Het is eigenlijk geen echte programmeertaal. 

Als je Scratch wat onder de knie hebt, kan je je wagen aan een volgende stap, zoals

• • leren werken met Arduino

  • leren programmeren met een echte programmeertaal

  • leren hoe je robots kan aansturen

en nog zoveel meer.